Yakut Türkleri ve Saha Türkleri

Tarihin her karesinde Türkler’den söz edilmektedir. Türkler yaşadıkları bölgeye göre kollara, boylara, soylara ayrılmıştır. Tüm dünya ya hükmeden türk ırkına ait tüm bilgi ve belgelerden yola çıkarak size bugün Yakut Türkleri ve Türk Irkı Hakkında bilgi sunacağız.

Yakut Türkleri Kimlerdir?*

Bugünkü “Yakut” kelimesi Evenk (Mançu-Tunguz kavmi) dilin­den gelmektedir. Evenkiler, Saha Türklerine “Eko” derlerdi, Ruslar, Saha Türklerine ait ilk bilgileri onlardan almışlar ve “e” sesini “ya” sesine çevirip, “ut” son ekini ekleyip, Sa-ha Türklerine Yakut diye ad vermişlerdi. Ancak bu ad hiçbir zaman Saha Türkçesine yerleşmemiştir.

Yakut Türkleri ve Saha Türkleri

Daha 1924 yılında Saha bilim adamı Ksenofontov Cumhuriyeti­mizin Anayasa komisyonuna Yakut ve Yakütya kelimelerinin yerine “Saha” ve Sahastan” kelimelerinin kullanılmasını teklif etmiş ve Ya­kut kelimesinin Türkçe olmadığını da kaydetmişti. Maalesef bu iş o zamanlar bitirilmemişti. 1928 senesinde Komünist Partisi Merkez Komitesi aldığı bir kararla Cumhuriyetimizde ağır bir baskıya başla­mıştı. Halbuki bu zamanda birçok halk kendi tarihî adlarını almışlardı.

Sovyetler Birliği ve Saha Türkleri

1930 larda Sovyetler Birliğinin yeni anayasası hazırlandığı zaman Saha Türkleri için yeni bir ümit doğmuştu. 1936 yılında Saha Türkle­rinin tarihî adlarını almaları için devlet komisyonu çalışmalara başla­mıştı. Maalesef bu teşebbüse de kanh bir şekilde son verildi. Bundan sonra da kimse böyle bir konuyu açmaya cesaret edemedi.

Saha Cumhuriyeti

Bütün eski Sovyetler Birliğinde “Glostnost” ve “Prestroyka politikaları ile esen bağımsızlık rüzgarları Saha Sire’ye kadar ulaştı. 27 Eylül 1990 da Saha Özerk Cumhuriyeti devlet egemenliğini ilan etti. Cumhuriyetimizin adı “Yakut-Saha Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti” olmuştu. Ama bu da bugünkü realiteye ters düşmektedir.

Saha (Yakut Türkleri) Türkleri ve Arkeolojisi

20 aralık 1991 ülkemizde cumhurbaşkanı seçimi gerçekleşti. Bu yeni cumhuri­yetimizin ilk cumhurbaşkanının birinci kararı cumhuriyetimize kendi tarihî adını koymak oldu. 27 Aralık 1991 den itibaren cumhuriyetimi­zin adı “Saha Cumhuriyeti” oldu ve “Yakutya” kelimesi ise yalnız parentez içinde verilmektedir. Böylece tarihî hakikâtlar yerini bulmaktadır.

Taş Devrinin İlk Zamanları

Aşağı paleolitten (Taş devrinin ilk zamanı) bugüne kadar Saha Yeri’nde arkeolojik medeniyetlere tesadüf edilmektedir: Diring-Ür­yah, Dyuktay, Sumvagin, Silah, Belkaçi, Jmıyahtah, Ust-Mil ve Kulun-Atah (Saha medeniyeti); Burada en zayıf olarak incelenen arkeolojik medeniyetler Tunç devri ve İlk Demir çağının kompleksleridir.

Bu husüstâ şunu belirtmek gerekir ki, Tunç ve İlk Demir çağının izleri Saha Yeri tarihî arkeolojisi için çok önemlidir. Çünkü bu dönemlerde bugün­kü yerli kuzey halklarının biçimlenmesi başlamıştır.

Bu arkeolojik medeniyetlerin arasında Diring-Üryah medeniyeti, olabilir’ki, dünyada bilinen en eski arkeolojik medeniyettir.

Saha Medeniyeti

1982 de Saha arkeologları, Dr. Maçanov’un başkanlığında, Lena Nehri’nin sağ kıyısında Diring-Üryah arkeolojik eseri bulunmuştur. Bu kalıntının yaşı 2,8-3,2 milyon yıl öncesine kadar inmektedir. Bura­da, çeşitli eşyalara rastlanmıştır. Bu da demektir ki, Diring-Üryah arkeolojik malzemeleri bütün Avrasya’daki insan gelişiminin en eski devrine aittir.

Bu durumda Dr. Maçanov ünlü Alman bilim adamı Moris Vagner’in unutulmuş olan hipotezini desteklemektedir. Vagner’e göre en eski insanın kökeni ve onun medeniyeti tam soğuk kuşakta­dır. Zaten arkeolojik ve diğer buluntular çok az olduğu için, bu güne kadar en eski insanın vatanının neresi olduğu kesin olarak bilinmiyordu. Bu konuda çeşitli görüşler mevcuttur.

Bilim Araştırmalarına Göre Yakut Türkleri

Dr. Maçanov’a göre ise, bu va­tan son 5-10 milyon yıl için de kesin olarak soğumuş, ama buzlanma­mış dünya bölgelerinde bulunabilirdi. Muhtemeldir ki, ilk önce bu merkez Asya (Kazakistan, Moğolistan, Kuzey Çin) ve Orta Sibirya plâtosudur. Diring-Üryah ise bu plâtonun güneydoğusunda bulunu­yordu.

Vagner’e gelince bu bilim adamı, taş aletlerin önemini vurgulaya­rak insanın tekâmülü için kış, soğuk, kar ve bunlara bağlı olarak açlık faktörünün etkili olduğunu iddia eder. Soğuk hava koşulları insanın zekasının gelişmesinde de etkili olmuştur. Gerçekten bu durum insanı çalışmaya şevketti. Bu çok doğrudur. Ancak insanın niçin çalışmaya başladığına dair çeşitli hipotezler vardır.

Böylece insanın tekâmül tarihinin fevkâlade bir şekilde atlaması özel soğuk koşullar altında olmalıydı. Bu şartların Diring-Üiyah böl­gesinde var olduğu düşünülmektedir.

Dr. Maçanov’a göre, Diring-Üryah insanının bu soğuk iklim altında yaşamak için zihnî yeteneği gelişmiş idi. O evi, ateşi, giyimi ve tıbbî bitkileri biliyordu. Aksi takdirde hayatta kalmak ve neslini devam ettirmek şansı yoktu.

Saha Yerinde, Diring-Üryah gibi aşağı paleolitik devre ait 10 dan fazla anıt vardır. Maalesef bu güne kadar Diring-Üryah insanının ke­miklerine rastlanılmamıştır. Bilindiği gibi bu zaman zarfında Afrika, Asya ve Avrupa’da pitekantroplar yaşamışlardı. Muhtemeldir ki on­lar Saha Yerinde de yaşamışlardır.

Netice olarak, Saha Yerinde eski insan ilk olarak paleolit devrede ikamet etmiştir. Bu hadise 2,8-3,2 milyon yıl önce meydana gelmiştir. Bu andan itibaren ilk insan Saha Yerinde daimi olarak yaşamış, hiç­bir yere gitmemiş ve yalnız, olabilir ki, Asya’dan Kuzey Amerika’ya geçmiştir.